ช้างไทยในญี่ปุ่น ตอนที่ 3 : ช้างฮานาโกะ 'วันดี' และช้างไทยในอดีต

19/10/2009

ตอนที่ 3 ช้างไทยที่สวนสัตว์อุเอะโนะ (1)

ช้างฮานาโกะ (วันดี) และช้างไทยในอดีต

ที่สวนสัตว์อุเอะโนะ มีช้างไทยหลายเชือก ช้างที่ล้มไปหลายปีแล้ว ได้แก่ ฮานาโกะ (วันดี) แม่น้ำ และจัมโบ้ ช้างไทยของสวนสัตว์ในอดีตที่มีชื่อเสียงและเป็นที่รู้จักกันดีในญี่ปุ่น คือ ฮานาโกะ ซึ่งเดิมมีชื่อไทยว่า "วันดี" เรื่องราวของ "ฮานาโกะ (วันดี)" เป็นช้างไทยที่นำมาญี่ปุ่นในช่วงก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2

"วันดี" เกิดเมื่อปี พ.ศ 2460 ไม่ทราบข้อมูลหลักฐานว่าเป็นช้างจากจังหวัดใด ถูกส่งมาญี่ปุ่นทางเรือ ใช้เวลาเดินทางนานนับเดือนกว่าจะมาถึงดินแดนญี่ปุ่นเมื่อวันที่ 5 มิถุนายน 2478 เท่าที่ทราบมา กลุ่มเยาวชนแห่งประเทศสยาม เป็นผู้มอบช้าง "วันดี" ให้แก่ประเทศญี่ปุ่น คาดว่า การเดินทางมาญี่ปุ่นของช้าง "วันดี" ไม่น่าจะเป็นเหตุผลอื่นใด นอกจากการสานความสัมพันธ์ระหว่างประเทศสยาม (ชื่อของประเทศไทยในขณะนั้น) กับประเทศยี่ปุ่น (ชื่อสะกดประเทศญี่ปุ่นเป็นภาษาไทยในสมัยนั้น)

ทางสวนสัตว์อุเอะโนะให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า ช้าง "วันดี" เมื่อมาถึงญี่ปุ่น ได้ชื่อใหม่เป็นภาษาญี่ปุ่นว่า "ฮานาโกะ" ชาวญี่ปุ่นให้ความเห็นว่า ชื่อ "ฮานาโกะ" อาจจะไม่มีความหมายชัดเจน แต่เป็นชื่อสำหรับผู้หญิง และเมื่อออกเสียงแล้วทำให้รู้สึกน่ารักและน่าเอ็นดู

ช้าง "วันดี" หรือ "ฮานาโกะ" ล้มเมื่อ 11 กันยายน พ.ศ 2486 ก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติลงในปี พ.ศ 2488 น่าเสียดายที่ไม่สามารถหารูปของช้าง "วันดี" มาให้ได้ชมกัน ณ ที่นี้ได้ อย่างไรก็ดี ชื่อ "ฮานาโกะ" เป็นที่รู้จักกันดีในหมู่ชาวญี่ปุ่น และปัจจุบันก็เป็นชื่อช้างไทยอีกหลายเชือกในสวนสัตว์หลายที่ในญี่ปุ่น

ช้างไทยในอดีตของสวนสัตว์อุเอะโนะหลังจากนั้น คือ "คชา" ซึ่งได้ชื่อภาษาญี่ปุ่นว่า "ฮานาโกะ" เช่นเดียวกับช้างวันดี "คชา" หรือ "ฮานาโกะ" เป็นช้างไทยที่คนญี่ปุ่นรู้จักกันดี เข้ามาญี่ปุ่นหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 และถึงสวนสัตว์อุเอะโนะเมื่อวันที่ 4 กันยายน พ.ศ 2492 เมื่ออายุประมาณ 2 ปีครึ่ง ขณะนี้ "คชา" หรือ "ฮานาโกะ" ย้ายไปอยู่ที่สวนสัตว์ Inokashira กรุงโตเกียว และมีอายุประมาณ 60 ปี

ที่ท่าเรือโกเบ คนมารอรับเพียบ พังคชาดูอยากรู้จักผู้คนมาก
ภาพจาก : http://www.oknation.net/blog/zoozoo/2009/11/21/entry-1

ภายในสวนสัตว์อุเอะโนะ งานเลี้ยงต้อนรับพังคชาอย่างใหญ่โต
ภาพจาก : http://www.oknation.net/blog/zoozoo/2009/11/21/entry-1

ในปี พ.ศ 2507 สมาคมนักเรียนเก่าญี่ปุ่นแห่งประเทศไทย (สนญ.) ทูลเกล้าฯ ถวายลูกช้างอายุประมาณ 1 ปีแก่มกุฎราชกุมารอะกิฮิโตะ เมื่อครั้งเสด็จฯ เยือนประเทศไทยอย่างเป็นทางการ และพระราชทานชื่อว่า "แม่น้ำ" และนำมาเลี้ยงไว้ที่สวนสัตว์อุเอะโนะ "แม่น้ำ" ล้มเมื่อปี พ.ศ. 2545 ขณะอายุได้ 38 ปี

หลังจากนั้น ประเทศไทยได้มอบช้างไทยแก่ประเทศญี่ปุ่นอีกสองเชือก ได้แก่ "อาทิตย์" และ "อุทัย" ซึ่งเป็นช้างคู่ขวัญที่ทางสวนสัตว์ให้ความดูแลเป็นอย่างดีและสร้างรูปปั้นช้าง "อาทิตย์" และ "อุทัย" ขนาดเท่าตัวจริงเพื่อเป็นที่ระลึก ช้างทั้งสองเชือกนี้เป็นสัญลักษณ์ช้างไทยในญี่ปุ่นในยุคปัจจุบัน